Moscou-Vogelhoek

Een kijk op de wijk

Moscou-Vogelhoek ligt tussen de bruisende Brusselsesteenweg en Merelbeke station. Typerend voor deze wijk is de grote aanwezigheid van spoorwegen en loodsen van de NMBS, die de wijk in drieën opdeelt. Moscou-Arsenaal is een negentiende eeuwse buurt met arbeidershuizen van onder andere de toenmalige textielfabriek De Porre.

Vogelhoek ontstond in de loop van 20ste eeuw en heeft een grotendeels residentieel karakter. Je vindt in deze buurt ook een eerder geïsoleerde sociale woonwijk.

De buurt Merelbeke-station ligt geprangd tussen het Moscouviaduct, de Hundelgemsesteenweg, de sporen en de gemeentegrenzen van Merelbeke-Melle die letterlijk door verschillende straten lopen. Het station ligt wel degelijk op Gents grondgebied en toont meteen de nauwe betrokkenheid met Merelbeke.

Een duik in de cijfers

Moscou-Vogelhoek mag dan een relatief kleine wijk zijn van Gent, ze is volop in opmars.

De wijk trekt de laatste jaren voornamelijk jonge gezinnen aan, die een frisse wind door de oude woningen en door de wijk laten waaien. De buurt kent een hoog aandeel geboortes (15 per 1000 bewoners), kinderen (15%) en jongeren (7%).

32% van de bewoners in de wijk is op dit moment van niet-Belgische herkomst. Dat is lager dan in de naburige wijk Ledeberg (48%) of het Gents gemiddelde (39%).

Driekwart van de ruimte in Moscou-Vogelhoek is bestemd voor wonen. De wijk telt een hoger aandeel eigenaars dan het gemiddelde voor Gent ( 62% versus 52%). Het aanbod sociale huisvesting loopt gelijk met het Gentse gemiddelde (11,1% versus 10,5%).

Meer bewoners – maar voorzieningen groeien niet mee

Detailhandel is minder aanwezig in de wijk. Zo is het winkelaanbod eerder laag (3 winkels per 1000 bewoners - winkels voor dagelijkse goederen). Het aantal horecazaken is ook eerder laag (1 per duizend bewoners). Er is weinig sport of culturele infrastructuur. Ook naar kinderen en jongeren toe, is het aanbod gering: 6 op de 10 bewoners vindt dat er voldoende activiteiten zijn voor kinderen in de buurt, 4 op de 10 vindt dat het aanbod van activiteiten voor jongeren volstaat. Tevredenheid over het groen in de buurt ligt laag.

Over welvaart en armoede in deze wijk

In Moscou-Vogelhoek hebben 89 personen recht op een (equivalent) leefloon. Verhoudingsgewijs is dit een pak lager dan voor Gent (15,4 per duizend versus 24,2 per duizend).

5,5% van de 18-64 jarigen in Moscou-Vogelhoek is werkzoekend. Dit ligt in de lijn van het Gentse gemiddelde (6,6%) en vertaalt zich ook in de welvaartsindex (104 tov 103 voor Gent). Het aandeel 40-59 jarigen onder de werkzoekenden ligt hoog (40% van de werkzoekenden in Moscou-Vogelhoek is tussen de 40 en 59 jaar). Toch geeft 14% van de gezinnen in Moscou-Vogelhoek aan dat ze betalingsmoeilijkheden hebben.

Wat is er?

Recent werd wel een aantal nieuwe sociale woningen gebouwd. Daarnaast is er een private ontwikkeling van 17 nieuwe gezinswoningen aan de Jean Jaureslaan.

De wijk kleurt groen

Ook al telt Moscou-Vogelhoek slechts één wijkpark, toch kleurt de wijk erg groen. Dat komt door de aanwezigheid van veel (voor)tuinen, bomen in de straat en enkele grote grasperken, zoals in Tuinwijk ter Heide. Bovendien zijn het Liedermeerspark en de Gentbrugse meersen vlakbij. Het wijkpark ‘De Porre’ zorgt voor wat extra groen en een sportterrein als ontmoetingsplek in de wijk.
De groene ruimte aan het Pinguïnpark, Speelvogelpark en Tuinwijk ter Heide werden deels aangepakt en voorzien van spel-, sportelementen om ontmoeting te stimuleren. Dit allemaal dankzij gemotiveerde buurtbewoners die aan de slag gingen met het wijkbudget.
(foto)

Voorzieningen en commerciële functies

Er zijn weinig buurtvoorzieningen voor de bewoners van Moscou-Vogelhoek. Voor diverse dienstverlening richt men zich ook op het aanbod in Gentbrugge, Ledeberg en Merelbeke-Melle. Een antennewerking of toeleiding van diverse dienstverlening zou een belangrijke meerwaarde voor de wijk kunnen betekenen. Het Lokaal Dienstencentrum De Knoop zet hier alvast op in.

Het lokale aanbod bestaat uit het buurthuis De Porre, dat al sinds enige tijd een nieuwe invulling heeft, onder het toeziend oog van buurtwerk. Samen met het huisteam zorgt men voor een laagdrempelig, divers en toegankelijk buurtaanbod. Santo, de tijdelijke invulling in de voormalige brandweerpost Oost bracht zeven jaar lang vuur in de buurt. De organisatie diende in de herfst van 2024 te stoppen en nam deels zijn intrek in het buurthuis, met de hoop op een verduurzaming van de werking.

Naar een aanbod in de Arsenaalsite

De Arsenaalsite, voormalig NMBS werkloods, is in handen van een private ontwikkelaar. In afwachting van een definitieve bestemming wordt een tijdelijke invulling voorzien. Gezien de grootte van de site, zo’n 13 hectare, is het niet haalbaar om de volledige site toegankelijk te maken. Het Arsenaal wil inzetten op een diverse en eerder bovenlokale invulling. Toch gaat er voldoende aandacht naar en voor de buurt. Ook de lokale versmarkt Moscou markt, voorheen op Santo, vindt er nu iedere vrijdagnamiddag plaats.

Het aantal lokale handelaars in Moscou-Vogelhoek is de laatste jaren sterk verminderd. Er is ook amper horeca. Rondom Merelbeke-station en op de Brusselsesteenweg vind je nog een aanbod. Er is ook een dekenij en een café in Moscou. Daarnaast kan je bij buurthuis De Porre terecht voor tal van ontmoetingsactiviteiten. Moscou markt is er iedere vrijdagnamiddag in hal 8 op Het Arsenaal. Ook in de Schoolstraat kan je iedere maandagochtend naar de markt. Voor banken, bankautomaten, postkantoren en postpunten moeten bewoners naar de rand van de wijk.

Kinderen kunnen naar een van de twee basisscholen in de wijk of naar de verschillende lagere scholen in de omgeving. Er is geen jeugdbeweging actief in Moscou-Vogelhoek. Ook het aantal voor- en buitenschoolse kinderopvanginitiatieven is beperkt, zeker voor een wijk met zoveel jonge gezinnen. Sportaround zet in op een wijk aanbod voor kinderen en jeugd. Algemeen blijft de nood aan plekken voor ontmoeten en vrije tijd in de wijk sterk aanwezig.

Wat leeft er?

De vraag naar extra gezinswoningen in Moscou-Vogelhoek is groot, net als het aanbod van woningen voor levensbestendig wonen.

De bestaande sociale woningen zijn dringend aan renovatie toe.

Nood aan oplossingen voor verkeer

Signalen op vlak van overlast gaan vaak over verkeersonveiligheid en het tekort aan parkeerplaatsen in het deel Arsenaal. Bewoners kijken in die zin uit naar aangepaste maatregelen. De ligging van de wijk, tussen grote invalswegen, zorgt voor heel wat sluipverkeer. Eerder werd hier en daar al eenrichtingsverkeer ingevoerd en er zullen drie grote doorgangswegen worden aangepakt en heringericht. Eén ervan wordt zelfs een woonerf. Op andere plaatsen laat de staat van het wegdek te wensen over.
Het wijkpark De Porre zorgde ondertussen wel voor een veilige doorsteek voor wandelaars en fietsers door de wijk en een veilige toegang naar beide basisscholen.

De bewoners van Moscou-Vogelhoek formuleren een duidelijke nood aan allerlei vormen (vrij en georganiseerd) en plaatsen (binnen en buiten) van ontmoeten. Veel enthousiaste vrijwilligers staan klaar om activiteiten te organiseren en mensen te verenigen en te helpen. Maar ze vragen om de nodige locaties hiervoor, bijvoorbeeld onder de vorm van gedeeld gebruik.

In Arsenaal en Moscou ligt de parkeerdruk erg hoog. De voetpaden en straten zijn smal, waardoor er ook weinig plek is om fietsen te stallen. De staat van de voetpaden is doorgaans ondermaats.

Daarnaast zijn er oplossingen nodig voor pendelaars, want ook al is de wijk omringd door openbaar vervoer, in de wijk zelf is het aanbod beperkt.

Wat komt er?

Het geplande woonproject De Porre neemt concretere vorm aan. Het wordt een mix van woningen naar marktprijs en budgetwoningen.

De spoorwegen en werkhuizen die Moscou-Vogelhoek zo typeren, zitten grotendeels ook vervat in 4 sites: de Arsenaalsite, de Werkhuizensite, de Congobundel en het spoorwegbosje. Hier is een oud bestemmingsplan (een BPA) van toepassing. De aanwezige spoorwegactiviteiten verdwijnen en/of verplaatsen zich en die sites komen vrij, nu en in de toekomst. Deze gaan deel uitmaken van de wijk Moscou-Vogelhoek. Hierdoor worden nieuwe plekken gecreëerd die verweven en verbonden moeten worden met de huidige buurten. Daarom is het nodig om een nieuw ruimtelijke uitvoeringsplan (RUP) voor de spoorwegsites op te maken. De Stad is hiermee van start gegaan. Dit traject wordt samen gelopen met erg diverse actoren, zowel van binnen als van buiten de wijk.

Ondertussen werd een wijkstructuurschets opgemaakt. Die toont hoe Moscou-Vogelhoek zich in de toekomst kan ontwikkelen tot een nog aangenamere wijk en wat de beste locaties voor nieuwe bestemmingen zijn. Vlot bereikbaar voor iedereen.