Sluizeken-Tolhuis-Ham

Een sterrenrestaurant, jonge bedrijfjes in Dok Noord en hippe, tijdelijke projecten zoals DOK, 019 en Nieuwland maken de wijk populair.

De Gentenaar

Sluizeken-Tolhuis-Ham is een 19de-eeuwse gordelwijk gelegen naast de Binnenstad. De wijk is dichtbevolkt, dichtbebouwd en superdivers. De Sleepstraat staat bekend als dé Turkse straat van Gent. De wijk is de laatste jaren zeer populair geworden. Er zijn veel nieuwe handelszaken, woon- en bouwprojecten en culturele initiatieven.

De deelbuurten situeren zich rond de Sleepstraat, de Tolhuislaan en de Ham. De wijk wordt grotendeels door water omgeven. In het noorden het Tolhuisdok en de Blaisantvest, in het oosten het Handelsdok en in het zuiden de Leie. Deze verschillende buurten hebben elk hun eigenheid:

• Voormuide: Deze buurt leunt dicht aan bij de wijk Muide-Meulestede-Afrikalaan. De aanwezigheid van het water en de tram bepalen voor een groot deel de sfeer in deze voormalige schippersbuurt. De toekomstige Verapazbrug zal de Muidelaan met de Afrikalaan verbinden.
• Tolhuis: De buurt rond de Tolhuislaan en de Sleepstraat vormt het hart van de wijk. Ze is vooral gekend door de talrijke Turkse restaurants, groenten- en fruitwinkels en stoffenzaken in de Sleepstraat. Als de Sleepstraat een reputatie mag opeisen, dan is het deze van dé Turkse straat van Gent.
• Briel: De buurt rond het Fratersplein vormt als het ware een eilandje in de wijk. Deze buurt kenmerkt zich door de aanwezigheid van de ziekenhuizen en de rust- en verzorgingstehuizen. De sociale woningen aan de Groenebriel bepalen hier het beeld.
• Ham: De buurt Ham ligt tussen de Dampoort en de Oude Dokken. Het is een buurt die sterk verandert, met onder andere veel nieuwe bouwprojecten zoals: Dok Noord, Oude Dokken en de ontwikkelingen in de Doornzelestraat en de Bomastraat (met de zogenaamde Eandis-site), ...

De wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham sluit bijna naadloos aan bij de oude stadsbuurten rond de Vrijdagmarkt en Sint-Jacobs. De nabijheid van het station Gent-Dampoort en van het stadscentrum bezorgen de wijk een zeer strategische ligging. Toch voelt een groot deel van de bewoners een barrière om naar het centrum te gaan. Er blijft dus nood aan voldoende voorzieningen in de wijk.

De centrale ligging van de wijk zorgt ook voor druk verkeer op de belangrijkste verkeersassen: Tolhuislaan-Rodelijvekensstraat en Sleepstraat-Sint-Salvatorstraat-Voormuide. Sinds de invoering van het circulatieplan ervaren bewoners in sommige straten meer sluipverkeer.

Slechts 68% van de gezinnen bezit een auto, ten opzichte van 80% van de Gentenaars. Door de centrale ligging is er een vlot openbaar vervoer.

Sluizeken-Tolhuis-Ham is een superdiverse wijk. 6 op de 10 inwoners heeft een migratieachtergrond. Deze wijk heeft dus de kenmerken van een majority-minority city: de meerderheid van de bewoners bestaat uit een waaier van minderheden.

De vele woon- en bouwprojecten in een duurdere prijsklasse hebben een meer gegoede bevolkingsgroep aangetrokken. Dat deed zowat alle woningprijzen in de wijk de hoogte inschieten. Dat zorgt voor een kloof tussen de verschillende bevolkingsgroepen.

Sluizeken-Tolhuis-Ham heeft een jonge bevolking met veel twintigers en dertigers. Dat is vooral het geval in de buurten Ham en Voormuide. In Tolhuis wonen ook relatief veel kinderen, terwijl Briel een groot aandeel 70-plussers kent. Dit is uiteraard gelinkt aan de aanwezigheid van assistentiewoningen en enkele woonzorgcentra.

Bijna de helft van de huishoudens is alleenstaand. De wijk is dan ook een transitwijk: een deel van de bewoners blijft hier niet heel lang wonen en er zijn veel verhuisbewegingen.

De kinderen en de tieners vormen een belangrijke doelgroep in de wijk. Er is nood aan voldoende scholen, sportinfrastructuur en vrijetijdsbesteding. Veel kinderen leven in armoede. Er is een hoog aandeel indicatorleerlingen in het basisonderwijs: 89% in Sluizeken-Tolhuis-Ham versus 53% in Gent. De welvaartsindex is lager in de wijk dan in de volledige stad. Een aantal organisaties in de wijk tracht hierop een antwoord te bieden.

Sluizeken-Tolhuis-Ham is een wijk in verandering. De wijk is de laatste decennia uitgegroeid tot een van de meest diverse en dichtstbevolkte wijken van de stad. Deze diversiteit en bevolkingsdichtheid zorgt voor een druk op de openbare ruimte. Slechts 43% van de inwoners vindt dat er voldoende groen is in de buurt. Dit veroorzaakt soms overlast en onbegrip tussen de wijkbewoners. De dichtbevolkte wijk heeft een grote nood aan meer openbare ruimte en groen. Met een aantal toekomstige stadsontwikkelingen tracht men hier een antwoord op te bieden. Onder andere de heraanleg van het Tolhuispark, een park in de omgeving van de Ham en het openstellen van de Tuin van Villa Voortman geven extra groenruimte aan de wijk.

De laatste jaren vestigden zich veel nieuwe handels- en horecazaken in de wijk. Ook werden veel nieuwbouwprojecten opgestart. Zoals Dok Noord, dat inmiddels bijna volledig werd afgerond, en de bouwprojecten aan de Doornzelestraat en de Oude Dokken. Aan de oude Dokken komt geleidelijk aan een volledig nieuw stadsdeel. Langs de Schipperskaai springt sinds het najaar van 2019 het stadsgebouw Melopee in het oog. Hierin vind je een kinderdagverblijf, een buitenschoolse kinderopvang, een basisschool en een buurtsporthal. Steeds meer Gentenaren ontdekken hier ook de wandelroutes langs het water.

Aan het water ter hoogte van Dok Zuid zal de komende jaren een campus van de Arteveldehogeschool verrijzen. Ook de site waar momenteel nog Fluvius gevestigd is, zal ingrijpend veranderen. Daar komt een school voor middelbaar onderwijs en 1ha wijkpark.

De wijk Sluizeken–Tolhuis–Ham is de uitvalsbasis voor veel culturele organisaties en initiatieven. Denk maar aan De Centrale, Kopergietery, de Tuin van Kina, Wisper, De Expeditie die tal van culturele partners herbergt,... Of aan de tijdelijke invullingen, die aan leegstaande sites een apart karakter geven. Alle recente projecten maken deze wijk populair.

In de wijk zijn er ook burgerinitiatieven zoals: buurtmoestuinen, een naaiatelier en een aantal jaarlijkse feesten en evenementen, …